Kleine Kokmeeuw tijdens Pelagic

Katwijk - 06:30 uur

Vijfentwintig zakken brood, vier grote flessen vissaus, twaalf zakken popcorn, een grote rol vuilniszakken, vier paar nieuwe huishoudhandschoenen, een koelbox en twee grote blauwe tonnen vol met visafval. Gijsbert en ik laden de auto van Gijsbert tot de nok toe vol met benodigdheden voor vandaag. We rijden even later op de N-weg tussen Katwijk en Haarlem, het miezert en het is nog pikkedonker. ‘Als we nu een ongeluk krijgen dan kotsen de hulpverleners ons waarschijnlijk helemaal onder’ zeg ik lachend tegen Gijsbert terwijl ik de koelbox tussen mijn benen open maak en een fles jus d’ orange zoek die ergens op de bodem moet liggen. Ik leg een pakje Philadelphia roomkaas op het dashboard om ruimte te maken in de koelbox en zie Gijsbert vanuit mijn ooghoeken vies kijken.

Den Helder - 08:00 uur

Na een autorit van bijna anderhalf uur gevuld met gesprekken over Zuidpooljagers, Grote Pijlen, Wenkbrauwalbatrossen en andere soorten die we ooit een keer van plan zijn te gaan ontdekken tijdens een van onze excursies komen we aan in de haven van Den Helder en laden we alles over op de ‘Hendrik Karssen’. Het prachtige oude marineschip dat we mogen gebruiken. De blauwe drugsvaten worden op het achterdek geplaatst, de broden worden daar ook opgestapeld en na een korte introductie gaan om 08:15 de trossen los.

Wachten op vertrek © Sylvain Fleur

Den Helder - 08:45 uur

Het stuk door Den Helder richting de sluis levert ons de eerste vogels voor de daglijst op. Het soortenspectrum op zee is natuurlijk niet heel breed dus hier kunnen we een beetje aan de soortenlijst werken. Zwarte Roodstaart, IJsvogel, Slechtvalk, Wulpen, Koperwieken en een Groene Specht zijn enkele van de soorten die we tijdens dit stukje op zoet water op de lijst krijgen. Rond 09:00 zijn we door de sluizen en varen we de Waddenzee op. Als aan de horizon langzaam de Razende Bol begint op te doemen besluiten we dat het tijd is om brood te gaan voeren. Op die manier hopen we een mooie volgwolk met meeuwen te krijgen. Dat is om twee redenen erg leuk. We kunnen op die manier vanaf het achterdek een mooie meeuwenherkenningscursus geven en zoeken naar leuke soorten als Pontische Meeuw en Geelpootmeeuw. Ten tweede; meeuwen trekken vaak andere soorten aan. Bijvoorbeeld Jagers, Jan van Genten, Noordse Stormvogels en Pijlstormvogels. Precies de soorten die we echt willen zien tijdens een excursie.

Noordzee - 09:45 uur

Gijsbert gooit, met een mooi pisboogje om de aandacht van meeuwen te trekken, een paar stukjes brood over boord en ook gids Lennart staat met zijn camera op het achterdek. Ik sta aan de andere kant naast Gijsbert en begin ook met voeren. Als donderslag bij heldere hemel begint Gijsbert, terwijl hij door zijn kijker staat te kijken, hard en met enigszins overslaande stem te roepen: ‘he?!?, Dit toch een Kleine Kokmeeuw?' Hij heeft de allereerste meeuw die is komen aanvliegen in de kijker gekregen en deze heeft net een bocht gemaakt. Ik krijg de vogel ook in de kijker als hij schuin van ons afvliegt en ik hoor kort daarop de camera van Lennart ratelen. Ik probeer de vogel in de kijker te houden en zie vanuit mijn ooghoek Gijsbert wit wegtrekken terwijl hij op het scherm van de camera van Lennart kijkt. Met volle overtuiging en boven het geluid van de draaiende motor van het marineschip uit brult hij nu ‘KLEINE KOKMEEUW, KLEINE KOKMEEUW!’.

Kleine Kokmeeuw © Lennart Verheuvel

Nu is echt iedereen klaarwakker. Ik schreeuw naar het bovendek dat het schip moet worden stilgelegd en de groep meeuwen achter de boot wordt groter door het aanbod van brood. Dit zijn de meest zenuwslopende momenten die je als gids kunt meemaken. Er is een absolute ‘cosmic mindfucker’ ontdekt en gedetermineerd maar hij is uit beeld en hangt ergens in de buurt rond. Nog bijna geen enkele deelnemer heeft de vogel gezien en we moeten tussen de aanwezige meeuwen op zoek…

Gelukkig komt de vogel niet veel later terug en hangt minutenlang tot op twee meter achter de boot. Die minuten zijn een paar van de mooiste minuten die ik ooit heb meegemaakt tijdens een excursie van Dagjeindenatuur. Gijsbert heeft zojuist 65 man in extase gekregen en de sfeer aan boord is onwerkelijk. Bij de eerste aanblik van de soort kijk ik achterom en zie ik 65 man met open mond naar een meeuwtje kijken. De vogel geeft een fantastische show weg en ik hoor tientallen camera’s onophoudelijk ratelen.

Gebalde vuisten gaan de lucht in en mensen slaan armen om elkaars schouders of staan te springen van blijdschap. Wat een soort. De achtste voor Nederland en hoe!We piepen de vogel in de hoop dat vogelaars hem mogelijk kunnen oppikken vanaf de veerboot naar Texel. Na ongeveer een halfuur, ik weet eigenlijk niet precies hoe lang, starten we de motor weer en varen door. De vogel lijkt terug te te zijn gevlogen naar het oosten. Bovendien dobberen wij al geruime tijd in een vrij drukke vaargeul en begint de kapitein zenuwachtig te worden aangezien een marineschip aanstalten begint te maken onze kant op te komen. Iets meer dan een uur later zien we dat de vogel is teruggevonden in de haven van Den Helder. 

Zou 'ie op de foto staan? © Sylvain Fleur

Tijdens de drukte op het achterdek zien we overigens ook nog een Zwarte Stern mooi passeren en een Blauwe Kiekendief in de verte cirkelen, maar die worden in de drukte bijna volledig genegeerd door de camera’s en verrekijkers.

Als een soort deinende partyboot vol feestgangers varen we door richting het westen. We zien Bruinvissen en ook de eerste Alken en Zeekoeten laten zich goed zien. De chum werkt want naast de gebruikelijke soorten melden zich ook Geelpootmeeuw en meerdere Pontische Meeuwen achter het schip. We lezen wat ringen af en zien af en toe een Roodkeelduiker, wat Eiders en Zwarte Zee-eenden passeren. 

Zeekoet © Lennart Verheuvel

Na een klein uurtje melden de eerste Jan-van-genten zich. Ze hangen prachtig rond en boven het achtersteven van de boot, laten meerdere keren hun roep horen en uiteindelijk zien we ze in alle verschillende kleden. Ze storten zich in zee op de vis die we aanbieden en dobberen af en toe rustig op het water als de drukte van de meeuwen ze teveel lijkt te worden. 

Jan van Gent © Lennart Verheuvel

Ook een Kleine Jager meldt zich rond het middaguur net nadat we een aantal Dwergmeeuwen hebben gezien. Een mooie vogel met een lichte buik jaagt behendig achter een Kokmeeuw en een Kleine Mantelmeeuw aan. Verder vermaken we ons met het leren herkennen van meeuwen, fotograferen van Alken en Zeekoeten, leren determineren van vrouwetjes en mannetjes Zwarte Zee-eend en verbazen ons over het feit dat we meerdere keren een Zanglijster ver op zee tegenkomen.

Dichter onder de kust van Texel zien we steeds meer Roodkeelduikers op zee zitten en maken we ons op voor het binnen varen van de haven van Den Helder. Met een soortenlijst van uiteindelijk 61 soorten en de ontdekking van de Kleine Kokmeeuw blijkt het weer een memorabele tocht te zijn! Op naar die nieuwe voor Nederland…

Katwijk - 19:00 uur

Gijsbert en ik zitten in de beste snackbar van Katwijk en omstreken (de Meeuw) na te genieten van een waanzinnige dag. We verdwijnen beiden haast achter een enorme bak friet met stoofvlees en zoeken nog een keer de Kleine Kokmeeuw op in het vogelboek. ‘Ben jij bijgelovig?’ vraagt Gijsbert mij terwijl hij naar de pagina met daarop een afbeelding van een ‘Kleine Kokmeeuw’ zit te kijken. ‘Niet echt. Wat dan?’ ‘Chroicocephalus philadelphia’ zegt hij. De wetenschappelijke naam voor Kleine Kokmeeuw zat al die tijd in jouw koelbox’.

Alle tips voor broodbeleg voor de volgende vaartocht zijn welkom!