De najaarstrek van de PurperreigerWie eind augustus of begin september rond zonsondergang in de omgeving van de Biesbosch is maakt kans op het zien van een bijzonder schouwspel. Zeker in de Dordtse Biesbosch, bij Kinderdijk en Ridderkerk of bijvoorbeeld bij Bergambacht. Met de juiste weersomstandigheden verzamelen Purperreigers zich hier boven de polder, circelen een aantal keer, en zetten dan koers naar hun wintergronden ten zuiden van de Sahara. Voor veel vogelaars is dit jaarlijkse ritueel een mooi hoogtepunt van de nazomer. Tientallen Purperreigers, soms in groepen van wel 60 tegelijk, maken zich dan klaar voor het begin van de trek naar Afrika. Vogels stijgen op, circelen om hoogte te winnen terwijl ze elkaar roepen en verdwijnen vervolgens in zuidwestelijke richting. Volwassen en ervaren vogels vliegen resoluut weg terwijl jonge vogels vaak nog wat onwennig zijn en terugkeren om het vervolgens opnieuw te proberen. Bijna jaarlijks worden op de beste dagen tot wel 300 Purpereigers op een avond geteld met uitschieters naar 480 exemplaren. Goed voor ongeveer dertig procent van de Nederlandse populatie die bestaat uit ongeveer 1450 broedparen.  Jonge Purperreiger wachtend op betere trekomstandigheden ©Lars Buckx Snelle en actieve trekkers Zenderonderzoek heeft de laatste jaren veel nieuwe inzichten opgeleverd over de migratiestrategie van Purperreigers. In opdracht van de Vogelbescherming volgde bureau Waardenburg verschillende vogels met satellietzenders en ontdekte zo dat Purperreigers tot een van de snelste en meest actieve trekkers behoren. Waar soorten als Ooievaar vooral thermiek gebruiken om energie te sparen, kiezen Purperreigers vaak voor krachtige, aanhoudende vluchten met actieve vleugelslag. Dat vraagt om een topconditie en flinke vetreserves. Hierin speelt het Nederlandse agrarische (veenweide)landschap een sleutelrol. In de nazomer doen de Purperreigers zich tegoed aan muizen, kikkers en insecten, waardoor ze voldoende energie kunnen opbouwen voor de reis naar West-Afrika. De Biesbosch als omgeving is in deze tijd een goede plek om Purperreigers aan de grond te zien. De meeste vogels doen ongeveer een week over de trek naar Afrika. Zij stoppen kort in Marokko en vliegen vanuit daar door naar West-Afrika om te overwinteren. In een gebied van Senegal in het westen tot Ivoorkust in het oosten. Timing en weergevoeligheid De trek van Purperreigers is sterk geconcentreerd in de periode half augustus tot half september met een piek in de laatste week van augustus en de eerste week van september. Vogels kiezen hun vertrek alles behalve willekeurig. Ze wachten op helder weer met liefst een noordenwindje in de rug. Op die momenten vertrekken de grootste aantallen. Rugwinden geven de vogels een duwtje in de rug waardoor ze energie besparen en sneller de tocht kunnen maken. Slecht weer zoals regen en tegenwind zorgt voor uitstel. Dat verklaart dat er soms dagenlang nauwelijks beweging is om vervolgens ineens een ware ‘trekgolf’ te zien. Honderden vogels vertrekken dan in korte tijd. Juist deze weersgevoeligheid maakt hun trek spectaculair. Het is dus zaak de weersvoorspellingen goed in de gaten te houden! Een rustige, warme nazomeravond met een rugwindje en helder weer? Goede kans dat er Purperreigers gaan vliegen!  Purperreiger op doortrek ©Lars Buckx |
De auteur
